Ankara’da M.E.B.’e bağlı eğitim merkezlerimiz, alanında uzman sertifikalı psikologlar, pedagog ve psikolojik danışmanlara sahiptir.
Çocuk ve ergen psikoterapisi; 0-18 yaş aralığındaki çocuk ve ergenlerin sosyal, ruhsal ve psikolojik gelişimini kapsamaktadır. Çocuk ve ergen psikoterapisinde hem fizyolojik hem psikolojik ihtiyaçlar karşılanmaktadır. İhtiyaç durumunda psikologlar ve aile ile işbirliği yapılarak çocuğun iyi oluş düzeyinin arttırılması hedeflenmektedir.
İçindekiler
Çocuğunuzla bir problem yaşadığınızda veya çocuğunuzda bir problem gözlemlediğinizde pedagogdan-çocuk psikoloğundan yardım almanız gerekmektedir. 0-18 yaş grubunda ortaya çıkan olumsuz baş etme becerileri, davranış bozuklukları ya da uyum problemlerine yönelik olarak çocuk psikoloğu tarafından çocuğunuza destek verilmelidir.
6-16 yaşı arasındaki çocukların zihinsel performanslarını belirlemek amacıyla uygulanan bireysel bir zekâ testidir. Test, sözel ve performans olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır ve her bölümde beş ana ve bir yedek olmak üzere toplamda altı testten oluşmaktadır. WISC-R testinin uygulanma süresi çocuğa ve uygulayıcıya göre değişmekle birlikte yaklaşık 1-1.5 saattir.
6-12 yaşı arasındaki çocukların matematik, okuma, gelişim, yazma gibi birçok alt test ile hangi konularda güçlü, hangilerinde daha zayıf olduğunun tespit edilmesini sağlar. Testin uygulanması için önkoşul en az birinci sınıfın birinci dönemini bitirmesidir. Aynı zamanda 15 veya 16 yaşında olup da 12 yaş düzeyinde olan bir çocuğa test uygulanabilir. ÖÖG Bataryası ailenin, öğretmenlerin veya doktorun talebi ile uygulanabilir. Testin süresi 45 dk ile 1 saat arasındadır. Süresi çocuğun testte ne kadar ilerleyebildiğine bağlı olarak uzayabilir.
ÖÖG bataryası ile MOYA Değerlendirme Ölçeği güvenirliğin artırılması açısından birlikte kullanılmaktadır. MOYA Değerlendirme Ölçeği anne- baba ve öğretmen formundan oluşur. Bu sayede sadece testi uygulayanın değil çocuğun çevresinin de çocuğun değerlendirmesine katılımı sağlanır.
Okul döneminde olan çocukların, öğrenme güçlüğü ve Disleksi, Disgrafi ve Diskalkuli gibi öğrenme güçlüğü alt alanlarındaki performansı ölçerek yaş ve performans düzeylerini değerlendiren bir testtir. 7 – 14 yaş arasındaki bireylere uygulanır. Bu yaş aralığındaki çocukların okuma – yazma, matematik, bellek ve patern becerilerindeki performansı değerlendirir. Dis-t uygulandığında direkt olarak sonuca ulaştırır. Sonuca göre ise, yaşına ve sınıf düzeyine bakılarak hangi alt alanda güçlüğün yaşandığının belirlenmesini, eğitim planlamasının yapılabilmesini sağlar.
Sözel, sayısal ve soyut/görsel akıl yürütme, bellek gibi birçok alanda ölçüm yapılır. 2-85 yaş aralığındaki tüm kişilere uygulanabilmesine rağmen 2-6 yaş aralığındaki çocuklarda daha güvenilir sonuçlar verebilir. Teste çocuğun bir alt yaş grubundan başlanılır ve çocuk bir yaş grubunun tüm sorularını yanlış cevaplandırdığında test sonlandırılır. Süresi çocuktan çocuğa değişmekle birlikte yaklaşık 45-60 dk sürebilir. Testi çocuğunun zekâ yaşını merak eden, eksik olduğu alanlarda desteklemek isteyen aileler testi uygulama yeterliliğine sahip uzmanları barındıran kurumlarda uygulatabilirler.
Öğrenme güçlüğünden şüphe duyulduğu durumlarda ve bireylerin görsel motor faaliyetlerini görebilmek adına kullanılan gelişimsel bir testtir. 5 – 12 yaş arasındaki çocuklara uygulanabilir.
Çocuk ve yetişkinlerde aktivite kaybını, dikkat ve hafıza gibi zihinsel işlevlerde hasar ile davranışlarda bozulma gibi durumların yaşandığı beyin hasarları ile ilgili bilgi edinmek ve kişilik normlarına uygun olmayan davranışlarını saptamaya yardımcı olan bir testtir. Örneğin zekâ geriliği, psikoz, konuşma bozukluğu gibi.
Gelişimsel bozuklukları ortaya koymak ve halihazırda varolan problemleri keşfetmek için uygulanan bir gelişimsel tarama testidir. Çocuğun yaşına uygun bazı becerileri değerlendirmeye yarayan bu test gelişimsel açıdan oluşan sorunları da taramaya yardımcı olur. Çocuğun kişisel ve sosyal açıdan gelişimini, ince motor becerilerini, kaba motor becerilerini ve dil becerileri ile dil gelişimini gibi dört alt alanı ölçen bir testtir. Çocuğun iletişim becerilerine, el-göz koordinasyonuna, problem çözme becerisine, kavrama, yürüme, zıplama, işitme ve dili kullanıp anlama becerisine bakılır. 0-6 yaş arasındaki çocuklara uygulanan bir testtir. Çocuğa ebeveynleriyle birlikte olduğu bir ortamda uygulanır.
Dikkat, dürtüsellellik, zamanlama ve hiperaktiviteyi içeren dört alt alanı ölçmeye yarayan bir dikkat testidir. Bireyin her bir alt alandaki performans düzeyini ölçerek hangi alanda ne kadar performans sergilediğini belirleyen bir testtir. İnternetsiz bir bilgisayar aracılığıyla sadece klavye kullanımı ile uygulanan, işitsel ve görsel çeldiriciler içeren kısa süreli online bir testtir. Hem yetişkin hem çocuklara uygulanabilir. Çocuk versiyonu 6 – 12 yaş arasındaki bireylere uygulanırken, yetişkin versiyonu 13- 65 yaş arasındaki bireylere uygulanır. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)’nu ölçmek için kullanılan bu test tanı koymak için yeterli değildir. Yalnızca bireyin dikkatsizlik , hiperaktivite ve dürtüsellik düzeylerini belirleyerek DEHB’nin varlığı ile ilgili bilgi sunar.
Çocukların bilişsel kabiliyetlerini, dil gelişimini, küçük ve büyük motor kas becerilerini, sosyal gelişimi ile öz bakım yeteneklerini inceleyerek, ebeveynleriyle birlikte olduğu bir ortamda uygulanan bir testtir. 0-6 yaş arasındaki çocukların gelişimsel açıdan değerlendirilebilmesi amacıyla uygulanır.
Her testte olduğu başka destekleyici testlerin yapılması kendi başına kullanılmaması gereklidir. Destekleyici testler olarak; Denver 2, Frosting Görsel Algı Testi, Gessel Gelişim Envanteri, Peabody Kelime Testi uygulanabilir.
Zekayı ölçmek için uygulanan bir testtir. 7,6 – 14,0 yaş arası bireylere uygulanır. Bireysel ya da grup olarak uygulanabilir.
Her testte olduğu başka destekleyici testlerin yapılması kendi başına kullanılmaması gereklidir. Destekleyici testler olarak; Kent Egy Testi
Çocuğun dikkat gücünü ölçmek amacıyla 10-20 yaş arasındaki kişilere uygulanan bir testtir. Bireysel ya da grup olarak uygulanabilir.
Bireyin öğrenme kabiliyetini, bilişsel odağını, psikomotor becerileri ile hızını ve de dikkat gücünü ölçmek amacıyla 9-60 yaş arasındaki bireylere uygulanan bir testtir. Bireysel ya da grup olarak uygulanabilir.
Çocuğun dikkat düzeyini ölçmek amacıyla 60- 72 ay arasındaki çocuklara uygulanan bir testtir. Bireysel ya da grup olarak uygulanabilir. Çoğunlukla çocuk, okula başladığı zaman uygulaması yapılan bir testtir.
Görsel motor, algı gelişimi ve görsel bellek performansı ölçen bir testtir. 2 – 6 yaş arası çocuklara uygulanır. Bireysel ve grup halinde uygulanabilir.
Çocuk ilkokula başlamadan önce, gelişiminin okula başlayabilmek adına uygun olup olmadığını ölçmek için uygulanan bir testtir. Genellikle çocuk, ilkokula başlamadan önce uygulanır ancak okulöncesi eğitiminin sonlarına doğru ve ilkokula başladıktan sonraki ilk 3 hafta içerisinde de uygulanabilinir.
Her testte olduğu başka destekleyici testlerin yapılması kendi başına kullanılmaması gereklidir. Destekleyici Testler Olarak; OKHT, Bender- Gestalt Testi, Frostig Gelişimsel Görsel Algı Testi, Frankfurter Dikkat Testi ve Gessel Gelişim Figürleri Testi uygulanabilir.
Görsel algı gelişimini değerlendiren ve görsel koordinasyonu ölçen performans testidir. 3-9 yaş arası çocuklara uygulanır. Bireysel ya da grup halinde uygulanabilir.
Bilgiye ve dile dayanan zekayı ölçmeye yaran bir testtir. Asıl amacı olası patolojiyi saptamak olan objektif bir testtir. 6-14 yaş aralığına uygulanabilir.
Zeka ile planlama yeteneğini ölçmeye yarayan, çocuk ve yetişkinlere uygulanan performans testidir. 7 yaş 7 ay -14 yaş arası bireylere uygulanır. Bireysel olarak uygulanır.
Konuşma bozukluklarını, alıcı dil yaşını, sözel ifade becerisini ölçmeye yarayan eşleştirme testidir. 2 -11 yaş arasındaki çocuklara uygulanır.
Zekayı ölçmeyi amaçlayan bir testtir. Çocuğun çizdiği insan resmi ile bunu yapar. Bireysel olarak uygulanır.
Her testte olduğu başka destekleyici testlerin yapılması kendi başına kullanılmaması gereklidir. Destekleyici testler olarak; Porteus Labirent Testi, Kent Egy, Cattell 2 uygulabilir.
Dikkat, bellek ve algı durumuyla ilgili bilgi edinmeyi amaçlayan dikkati ölçmeye yarayan bir testtir. 8 yaş ve üstündeki çocuklara uygulanabilir.
Bireylerin duygu, tutum ve davranışlarını ölçmek amacıyla uygulanan projektif bir testtir. Form A ve Form B olmak üzere iki form şeklindedir. Yaş aralığına göre farklı formları uygulanabilir. 8-16 yaş arılığındaki çocuk ve ergen bireylere Form A uygulanırken, 17 yaş ve üzerindeki yetişkin bireylere Form B uygulanır. Bireysel ya da grup halinde uygulanabilir.
Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği-2-Türkçe Versiyonu (GOBDÖ-2-TV) 3-23 yaş arası bireyler için bir gelişim derecelendirme ölçeğidir. Amerika’da geliştirilen bu testin standardizasyonu Türkiye’de yapılarak ülkedeki otizm spektrum bozukluğu alanında kullanılan ilk derecelendirme ölçeğidir. GOBDÖ-2-TV’ nin 3 alt testi bulunmaktadır. Bunlar; 1) Stereotip Davranışlar, 2) İletişim 3) Sosyal Etkileşim alt testleridir. Her alt ölçekte 14 madde olmak üzere toplam 42 madde vardır. Gobdö-2-tv ile otizm bozukluğu gösteren çocukları derecelendirirken, ağır düzeydeki davranışları derecelendirirken, gelişimi normalden farklılaşan çocukları değerlendirirken, bireyi iyi tanıyan aile, uzman ve öğretmeninden veri toplarken, çocuğun gelişimini takip ederken, bireyselleştirilmiş eğitim planı hazırlarken kullanılabilir.
Çocuk ve ergenlerin düşüncelerine ve duygularına erişmesini sağlamak, uygun geribildirimlerle değişimi keşfetmesi noktasında desteklemek gerekmektedir. Çocukla bilişsel terapide anne baba ile çalışmak da birçok bakımdan anahtar öneme sahiptir. Çocuk odaklı bilişsel davranışçı terapilerde anne babaların aktif bir şekilde iyileşme sürecine dahil olması tedavi sürecini hızlandırmaktadır. Çocukluk dönemindeki deneyimlerle birlikte, çocuklarda düşünce ve inanç sistemlerinin şekillenmesine neden olan şemalar oluşmaktadır. Çocukluk döneminde oluşan bu şemalar, katı ve değişmez olduğunda çocukların işlevselliğini de bozmaktadır. Bu yüzden çocuklarla bilişsel davranışçı terapi çalışmak, şemalarının önemli bir değişime uğrayarak kalıcılık ve süreklilik göstermesini önlemekte, ileriki yaşamlarında uyuma ve işlevselliğe dönük verimli bir hayat geçirmelerini sağlamaktadır. Çocukla yapılan bilişsel davranışçı terapide genelde çocuktan, ailesinden, okuldaki yetkililerden bilgi toplanmaktadır. Çocuğun doğrudan davranışlarını gözlemlemekle problemlerinin kaynağını veya devam ettiren faktörleri kapsamlı şekilde değerlendirmek amaçlanır.
İngilizcesi Applied Behaviour Analysis (ABA) Türkçede Uygulayıcı Davranış Analizi olarak geçmektedir. Davranışçılık ekolüne dayanan bu uygulamada sistematik bir şekilde davranışların düzenlenip uygulanması ile toplumsal olarak beklenen davranışlara uygun şekilde davranışın değiştirilmesi hedeflenmektedir. Birçok davranış sorununda kullanılabilen bir program olmakla birlikte son dönemlerde otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin eğitim süreçlerinde oldukça etkili bir yöntem olmasından dolayı otizm ile birlikte anılmaya başlanmıştır. Otizm spektrum bozukluğunda sıkça rastlanan basmakalıp davranışların azaltılması, dil becerilerini güçlendirme, takıntılı davranışların azaltılması, göz temasını artırma, sosyal iletişimi başlatma gibi sınırlı davranış becerilerini genişletmede etkili bir yöntemdir.
Masal terapisinde amaç çocuğun anlamlandırma dünyasına girmektir. Terapist, masaldaki semboller aracılığıyla terapötik ilişkiyi kurar. İfade etme becerileri zayıf olan çocukların iç dünyasında kendini keşfetme yolculuğuna eşlik eder. Böylelikle çocuk konuşma gerçekleşmeden ve uzun cümleler kurmadan, kendimi ifade edebilecek miyim kaygısı yaşamadan, uzman eşliğinde anlaşılmaya başlanır. Çocuğun duygularını, davranışlarını, düşüncelerini, kişiliğini, ailesini, rollerini, çevresindeki olayları, yaşadığı zorlukları, sorularını anlamlandırmak ve empatiyle anlaşılmak için kullanılan masal terapisi teknikleriyle çocuğun psikolojik sağlamlılığının arttırılması hedeflenir.
Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi, çocuk ve ergenlere uygulanabilen terapi tekniklerinden biridir. Asıl amaç probleme odaklanmaktan ziyade çocuğun kendini daha iyi hissettiği durumlara odaklanmaktır. Daha sonra çocuk, keşfedilen etkinliklere hayatında daha fazla yer vermesi için teşvik edilir. Bu doğrultuda çocuğa ev ödevleri verilip uzman tarafından takibi yapılabilir. Böylece çocuğun başarılarına daha fazla odaklanması sağlanarak özgüven duygusu ve problem çözme becerileri geliştirilebilir. Bu amaç doğrultusunda kullanılan teknikler arasında: mucize soru, problemi normalleştirme, derecelendirme soruları gibi teknikler kullanılmaktadır. Bu teknikler kullanılarak ;çocuk ve ergenlerde davranış bozuklukları, Anksiyete bozuklukları, depresyon, okul ve aile problemleri gibi pek çok konuda çalışmak mümkündür.
Resim Analizi çocukların algı yetisi, düşünce becerileri ve içinde bulunduğu gelişimsel dönemin belirgin özelliklerini gösterip göstermediği gibi bilgileri edinmek amacıyla kullanılan bir değerlendirme yöntemidir. Özellikle kendini açmakta zorlanan çocuklar için oldukça faydalıdır. Resim analizi ile yaklaşık 4 yaş ve üstündeki çocuklardaki; davranış bozuklukları, fobiler, otizm, obsesif kompulsif bozukluk ve depresyon gibi klinik tanıların belirtileri gözlemlenebilmesiyle birlikte resim analizi tek başına tanı koyucu bir nitelik taşımamaktadır. Resim analizinde koşullara göre Good Enough Harris Bir Adam Çiz Testi, Aile Çizim Testi, Koppitz Bir Adam Çiz Testi, Kinetik Aile Çizimi, Lüscher Renk Testi ve D-10 Çizim Testi gibi projektif testler de uygulanabilmektedir. Bu testler ile de aile içi problemler, akran zorbalığı, travmatik yaşantı (ihmal, istismar vb.), kardeş kıskançlığı, öfke problemi gibi çocuğun gelişimini olumsuz etkileyebilecek sorunlarla ilgili ipuçlarına ulaşmak mümkündür.
Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi (BDOT) ise yetişkinlerde uygulanan Bilişsel Davranışçı Terapinin çocuklarda uygulanabilmek amacıyla oyun ile uyarlanmış şeklidir. Bilişsel Davranışçı Terapinin (BDT) varsayımına göre insanların dünyayı nasıl yorumladığı, onların nasıl hissettiklerini ve davranışlarını etkiler. BDT’de hedef kişiye bunu fark ettirmek ve olumsuz düşünceler yerine olumlu alternatif düşünceler koymalarını sağlamaktır. Yine bu varsayım üzerinde durularak ve aynı amaç hedeflenerek bilişsel davranışçı tekniklerin oyun ile birleştirilmesiyle BDOT ortaya çıkmıştır. Okul öncesi ve erken dönem okul çağı çocukları için uygun bir terapi yöntemidir. BDOT kısa, yapılandırılmış, yönlendirici, sorun odaklı ve psikoeğitimseldir. Diğer oyun terapilerinde olduğu gibi terapist ve çocuk arasında kurulacak güvenli ilişkiye önem verir, oyunu bir iletişim aracı olarak kullanır ve çocuğa terapinin güvenli bir alan olduğu mesajını verir. Ancak amaçlar üzerine odaklanması, terapistin oyun ve malzeme seçiminde aktif rol alması, oyunun eğitici bir araç olarak kullanılması ve çocuğun duyguları, düşünceleri ve davranışları arasındaki bağlantıyı kurmanın hedef alınması açısından diğer oyun terapilerinden ayrılır. Çocuğun değişmek için aktif rol alması için çocuğun terapiye katılımı vurgulanır ve kontrol, yeterlilik, ve kendi davranışını değiştirme sorumluluğu üzerinde durur.
Önerilen Yazı: Rehberlik ve Psikolojik Danışma
Eğer çocuğunuzun gelişiminde bir problem olup olmadığını öğrenmek istiyorsanız ya da çocuğunuzla ilgili problemlerle baş edemediğinizi, çocuğunuzun daha verimli ve mutlu olması için artık psikolojik destek almanın gerekli olduğunu düşünüyorsanız; alanında uzman psikologlarımızla Selvi Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi’nde sizlere yardımcı olmaktayız.
Zeynep Demirturan, Gizem Altun, Gözde Fazla, Betül Duru, Verda Macit, Betül Algur, Gülşah Demiral Zeynep Demir
Bu form ile AGTE Gelişim testi değerlendirmesi talep edebilir, uzmanlarımızdan danışmanlık alabilir, karşılaştığınız problemleriniz için sizi arayabiliriz.