Özel Öğrenme Güçlüğü

Özgül öğrenme güçlüğü ya da diğer adıyla, özel öğrenme güçlüğü okuma-yazma, konuşma ve matematik öğrenme güçlüğü gibi ifadeleri kapsar. Özgül öğrenme güçlüğü çocuğun zekasından veya eğitime yönelik motivasyonundan bağımsız bir durumdur bu sebeple özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar tembel ya da zeka seviyesi düşük değildirler. Aksine normal veya normal üstü zeka düzeyine sahiptirler.

Önerilen Sayfa: Ankara Disleksi Merkezi

Özel öğrenme güçlüğünün nedenleri, kesin olarak bilinmemekle birlikte; genetik faktörler, hamilelik sürecinde annenin zararlı alışkanlıklarının bulunması, erken çocuklukta iyi bakım verilmemesi gibi etkenlerin rol oynadığı gözlemlenmiştir.

Önerilen Yazı : Disleksi

Özel Öğrenme Güçlüğü diğer bozukluklardan farklı olarak, dışarıdan bakıldığında fark edilmesi zor bir durumdur. Öğrenme güçlükleri kolaylıkla fark edilemediğinden çocuğun özel eğitim hizmetlerinden faydalanmaya başlaması gecikebilir. Bir öğrenme güçlüğünün türünü tanımlamak daha da zordur çünkü özellikleri birbiri ile bağlantılı olduğu gibi değişiklik de gösterebilir.

Öğrenme güçlüğü bulunan çocuklar, öğrenmeyi ve başarılı olmayı umarak okula başlar. Çocuğunuz gelişim düzeyinin gerektirdiği becerileri öğrenmekte zorluk çekiyorsa diğer çocuklardan farklı şekilde öğreniyor olabilir. Ebeveynler ve sınıf öğretmenleri genellikle “bir şeylerin doğru gitmediğini” ilk fark eden kişilerdir. Ancak bazen ne yapılacağı ve nereden yardım alınacağı konusunda kafa karışıklığı olabilir.

Disleksi, disgrafi ve diskalkuli gibi ifadeleri kapsayan özel öğrenme güçlüklerine “gizli bozukluk” denildiği de olur ve bazı çocuklar yetişkin olana kadar bir öğrenme güçlüğünün olduğunun farkına varamayabilirler. Doğru destek ve müdahaleler ile öğrenme güçlüğü olan çocuklar ve yetişkinler akademik ve sosyal hayatta yaşıtlarıyla aynı performansı gösterebilirler. Özel öğrenme güçlüğünü tanımak, kabul etmek ve anlamak başarıya giden ilk adımlardandır.

Özel Öğrenme Güçlüğü Nasıl Fark Edilir?

Öğrenme güçlükleri her çocukta farklı şekilde gözlemlenebilir ve aşağıdakilerden bir veya daha fazlasının edinilmesinde ve gelişmesinde güçlük yaşanabilir:

• Sözlü dil (örn. dinleme, konuşma, anlama);
• Okuma (örn. fonetik bilgi, alfabeyi öğrenme, okuma akıcılığı, kelime tanıma ve anlama);
• Yazma (örn. heceleme, akıcı yazma ve yazılı ifade);
• Matematik (örn. sayılar, hesaplama, matematik kuralları ve problem çözme).

Aileler, öğrenme güçlüğü olan çocukların güçlü yönlerini destekleyerek, zayıf yönlerini bilerek, eğitim sistemini anlayarak, özel eğitim merkezleri ile birlikte çalışarak ve belirli zorluklarla başa çıkma stratejilerini öğrenerek çocuklarına başarıya ulaşmalarında yardımcı olabilir.

En önemlisi, kendinizin veya çocuğunuzun bir öğrenme güçlüğü olduğundan şüpheleniyorsanız, uzmanlardan yardım istemeyi ve harekete geçmeyi geciktirmeyin!

Okul Öncesi Dönem Özel Öğrenme Güçlüğü Belirtileri

• Geç konuşma.
• Sözcük dağarcığının yaşına göre beklenenin altında olması.
• Ses ya da hecelerin ardışıklığını öğrenmede, sözcükleri doğru telaffuz etmede güçlük yaşama. Örneğin “kitap” yerine “kipatlar” demeleri.
• Basit kafiyeli sözcükleri yani “kar”, “nar” gibi veya “kas”, “tas” gibi kelimeleri öğrenmede ve ayırt etmede zorlanma.
• Sesleri, renkleri, rakamları ve geometrik şekilleri öğrenme ve ayırt etmede güçlük yaşama.
• Zaman, mekân ve yön kavramlarını öğrenmede, yaşına uygun oyunları anlamada ve uygulamada zorlanma.
• Akıl yürütme ve sorun çözmede zorlanma. Örneğin basit bir örüntü verildiğinde örüntünün nasıl devam etmesi gerektiğini kestirememe.
• Yeni becerileri öğrenmede yavaşlık.
• Psikomotor becerilerinde yaşıtlarına göre beklenenin altında olması.
• Denge ve motor koordinasyonları geç ve / veya yetersiz gelişim gösterir. Sıklıkla düşmeleri, el tercihlerinin gecikmesi ile örneklendirilebilir.

İlkokul Dönemi Özel Öğrenme Güçlüğü Belirtileri

Özel öğrenme güçlüğü bulunan çocuklar;

• Yönergeleri takip etmekte,
• Evde ve okulda organize olmakta,
• Sözlü yönergeleri anlamakta,
• Öğrenmek ve öğrendiğini hatırlamakta,
• Kelime ve cümleleri okumakta,
• Sayfa düzenine özen göstermekte,
• Güzel el yazısı yazmakta,
• Matematik işlemlerini ve problemlerini yapmakta,
• Okul ödevlerine odaklanabilmek ve bitirmekte,
• Ve öğrendiklerini sözlü veya yazılı olarak

aktarmakta zorlanmaktadır.

Özel Öğrenme Güçlüğü Türleri Nelerdir?

Özel öğrenme güçlüğünün disleksi (okuma güçlüğü), disgrafi (yazma güçlüğü), diskalkuli (matematik öğrenme güçlüğü) olmak üzere üç alt tipi vardır. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda bu alt tiplerin biri veya birkaçı birden bulunabilir.

Disleksi

Disleksi özel öğrenme güçlüğü tanısı olan çocuklarda en yaygın görülen öğrenme güçlüğü alt tipidir. Okuma ile ilgili sorunlar ve buna bağlı olarak okuduğunu anlama, heceleme ve yazmada zorluklar yaygındır. Disleksisi olan birçok çocuk aynı zamanda çalışma belleği, dikkat ve organizasyon becerilerinde de zorluklar yaşar. 

Önerilen Yazı : Disleksi

Disgrafi

Disgrafisi olan çocuklar, örgün eğitim almalarına rağmen yazı dili ile ilgili zorluklar yaşarlar. Harf-harf söyleme ve yazma, dilbilgisi kurallarına uyma, noktalama işaretlerini doğru bir şekilde kullanma gibi becerilerde zorluk yaşama şeklinde kendini gösterir. El yazıları okunaksız olabilir ve harfleri ters çevirme gibi hatalar yapabilirler. Disgrafisi olan bazı çocuklar dili anlamada ve işlemede, sözcükler ile fikirler arasındaki bağlantıda da zorluk yaşayabilir.

Önerilen Yazı : Disgrafi

Diskalkuli

Diskalkuli matematiği öğrenme veya anlamayla ilgili bir zorluktur. Diskalkulisi olan çocuklar sayıları anlamada, sayısal işlemleri öğrenmede, matematik kurallarına uymada, sayısal akıl yürütmede, doğru ve hızlı işlem yapabilmede zorluklar yaşamaktadır.

Önerilen Yazı : Diskalkuli

Özgül Öğrenme Güçlüğü Tedavisi

Öncelikle bilinmesi gereken şey özgül öğrenme güçlüğünün bir hastalık olmadığıdır. Bu sebeple bir tedaviden bahsetmek doğru değildir. Alanında uzman eğitimciler yoluyla çocuğa uygun ve çocuğa özgü bir eğitim programı oluşturulur ve özel öğrenme güçlüğünün getirdiği zorluklara rağmen çocuğun öğrenme becerisini nasıl kullanması gerektiği öğretilir.

Erken başlanan ve düzenli bir şekilde sürdürülen eğitim sonucunda çocuk akademik ve günlük beceriler açısından yaşıtlarını yakalamakta ve hem eğitim hayatında hem de günlük hayatında başarılı olabilmektedir. Basit tedavileri veya çözümleri olduğunu iddia eden kişi ve gruplara karşı dikkatli olunmalıdır! Şüpheleriniz varsa çocuğunuzun öğretmeniyle konuşabilir ve fikir alabilirsiniz. Ayrıca, bizi arayarak ya da özel eğitim merkezlerimizi ziyaret ederek Özel Öğrenme Güçlüğü Destek Eğitim Programı hakkında daha detaylı danışmanlık alabilirsiniz.

Skolastik Becerilerde Karma Tip Bozukluk Nedir?

Skolastik beceri okulla ilgili olan eğitsel becerileri ifade etmektedir. Bunlar okuma, yazma ve matematik becelerileridir. Skolastik becerilerde karma tip bozukluk ise nedeni zeka geriliği ile açıklanamayan fakat okuma, yazma ve matematik becerilerde zekasına göre beklenen düzeyde beceri gösteremeyen çocuklar için kullanılan bir tanı ismidir. Bu tanıyı alan çocuklar özel eğitim yöntemleriyle skolastik becerilerini geliştirebilir ve okul başarısını artırabilirler.

Özel Öğrenme Güçlüğü Eğitim Süreci

Özel öğrenme güçlüğü eğitim sürecinde amaç, çocuğun gelişimsel döneminden beklenen becerileri kazanmasını ve var olan potansiyelini kullanabilmesini sağlamaktır. Eğitim yalnızca okuma-yazma ve matematik becerileri üzerine odaklanmaz. İnce ve kaba motor, şekil-zemin algısı, görsel algı, işitsel motor, yönerge takip edebilme, yönleri tayin edebilme, kendini, çevresini ve öğrenme süreçlerini organize etme gibi becerilerin gelişimi için de çalışmalar yapılır.

Özel öğrenme güçlüğünde verilen eğitim, çocuğun öğrenmesini sağlamaktan ziyade nasıl öğrenmesi gerektiğini öğretmek üzerine kuruludur. Çocuğun programı başarıyla tamamlaması için öğrendiklerini hayatına aktarabilmesi ve kendi başına öğrenme eylemini gerçekleştirebiliyor olması gerekmektedir.

Unutulmamalıdır ki özel öğrenme güçlüğü özel bir öğrenme süreci gerektirir. Bu noktada yapılması gereken şey geç kalınmadan çocuğun doğru eğitime ulaşmasını sağlamaktır.

Kurumumuzda özel öğrenme güçlüğü bulunan çocuklarımız için uzman öğreticilerimiz ve psikologlarımız bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlar ve uygular. Bu programın içeriğini matematik, okuma- yazma ve çocuğun sebep-sonuç ilişkisi kurma, olay ve olguları oluş sırasına göre sıralama gibi becerileri içeren öğrenmeye hazırlık modülleri oluşturur.

Özel Öğrenme Güçlüğü Tanılama Süreci

Çocuğunuzda fark ettiğiniz herhangi bir öğrenme güçlüğü hakkında öncelikle çocuğun okuldaki öğretmeni ile konuşmak önemlidir. Öğretmenin de görüşlerini alarak çocuk ve ergen psikiyatristine başvurabilirsiniz.

Aile ve öğretmenin gözlemleri doğrultusunda Psikiyatrist, çocuğun değerlendirmeye alınması için aileyi ilgili bölümlere yönlendirir. Burada yapılan testler sonucunda çocukta özel öğrenme güçlüğü olduğuna karar verilirse M.E.B. Rehberlik ve Araştırma Merkezi’ne yönlendirilir.

M.E.B. Rehberlik ve Araştırma Merkezi’nde çocuğun bilgi ve becerilerine yönelik yapılan kapsamlı bir değerlendirme sonucunda çocuğa uygun özelleştirilmiş bir eğitim planı oluşturulur. Tüm bu aşamalardan sonra çocuk özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde M.E.B. destekli ücretsiz eğitime başlayabilir.

Bu süreçler çoğu zaman yorucu ve kafa karıştırıcı olabilir. İşlemlere başlamadan önce merkezlerimize başvurabilirsiniz. Talebiniz doğrultusunda merkezlerimizin değerlendirme biriminde bulunan dil ve konuşma terapistleri ve uzman öğreticiler öğrenciyi değerlendirmeye alarak öğrencinin ihtiyaçlarını belirlerken sizlere de danışmanlık hizmeti sunarlar.

Yapılan değerlendirmenin sonucu resmi bir tanı niteliği taşımaktan ziyade bir görüş niteliğindedir. Öğrencinin eğitime başlamasına ihtiyaç görülmesi halinde bahsedilen bütün süreçlerde yanınızda olarak bu süreçlerin sizin için daha kolay olması özel eğitim merkezlerimiz tarafından sağlanmaktadır.

Aile İşbirliğinin Önemi

Aileler, çocuğun özel öğrenme güçlüğü destek eğitim programında başarıya ulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Çocukların aileleriyle geçirdiği süre öğretmenleri ile geçirdiği süreden çok daha fazladır. Bu sebeple çocuğun derslerde öğrendiklerini evde tekrar etmesi, günlük hayatına uyarlaması gerekmektedir. Bunu başarabilmek için ailenin öğretmen ile düzenli iletişim kurması çok önemlidir.

Öğretmenle kurulan iletişim esnasında;

• derste yapılanları sormak,
• evde yapılabilecek aktiviteler hakkında öneri almak,
• çocuğun gelişimi ile ilgili gözlemlerinizi öğretmene aktarmak ve öğretmenin gözlemlerini dinlemek,
• çocuğun yaşadığı güçlüklerin çözümü konusunda fikir alışverişi yapmak

çocuğun başarısına katkı sağlayacaktır.

Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Bireylerin Ailelerine Öneriler

• Çocuğunuzun öğretmeni ile mutlaka işbirliği içinde olun.
• Çocuğunuzun güçlü yönlerini birlikte keşfedin ve bu yönlerini pekiştirin. Güçlük yaşadığı yerlerde öğretmeni ile işbirliği yaparak çözümler üretin.
• Disleksisi olan çocukların birçoğu durumlarının farkındadırlar fakat bu durumları neden yaşadıklarını bilememektedirler. Bu da kendilerini kötü hissetmelerine ve özgüvenlerinin düşmesine neden olur. Çocuğunuzun özgüveninin gelişmesi için destek olun.
•  Çocuğunuzun takdir edilecek yönlerini onu motive etmede kullanın.
• Kendi başına becerebilecekleri şeyleri, onun yerine yapmayın.
• Çocuğunuzun diğer çocuklarla aynı potansiyele sahip, fakat daha fazla zamana ve anlayışa gereksinimi olduğu gerçeğini unutmayın.
• Başarmakta zorlandığı bir görev için ona baskı yapmayın veya eleştirmeyin.

Özel öğrenme güçlüğünün üstesinden gelmek zaman ve çaba gerektirebilir. Bu nedenle, tüm aile üyelerinin sabırlı ve çocuğa karşı anlayışlı olması önemlidir.